Mẹ ơi, cẩn thận! Dấu hiệu bé bị dị ứng thực phẩm và cách xử lý đúng chuẩn

Chào các mẹ bỉm, Thiều Vân Anh đây! Khi bé bước vào giai đoạn ăn dặm, hệ tiêu hóa còn non nớt nên rất dễ gặp phải tình trạng dị ứng thực phẩm. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, dị ứng thực phẩm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của bé, thậm chí dẫn đến sốc phản vệ nguy hiểm. Hôm nay, Vân Anh sẽ cùng các mẹ tìm hiểu chi tiết nhất về nguyên nhân, dấu hiệu, cách xử lý và phòng ngừa dị ứng thực phẩm ở trẻ nhỏ, giúp mẹ an tâm hơn trong hành trình nuôi con khỏe mạnh.

1. Dị ứng thực phẩm ở trẻ là gì?

Dị ứng thực phẩm là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi nhận diện sai một loại thực phẩm vô hại là "kẻ thù" và tấn công nó. Khi bé ăn phải thực phẩm gây dị ứng, cơ thể sẽ sản sinh ra histamin và các chất hóa học khác, gây ra các triệu chứng trên da, đường tiêu hóa, hệ hô hấp hoặc toàn thân. Dị ứng thực phẩm có thể xuất hiện ngay lập tức sau vài phút đến vài giờ sau khi ăn. Dị ứng thực phẩm khác với không dung nạp thực phẩm. Ví dụ, bé không dung nạp lactose có thể bị đau bụng, tiêu chảy khi uống sữa nhưng không bị phát ban hay khó thở. Trong khi đó, dị ứng thực phẩm có thể ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng nếu bé bị sốc phản vệ.

2. Những thực phẩm dễ gây dị ứng ở trẻ nhỏ

Theo nghiên cứu, có khoảng 8 loại thực phẩm phổ biến gây dị ứng cho trẻ nhỏ, bao gồm: sữa bò, trứng, hải sản, các loại hạt (đậu phộng, hạnh nhân, hạt dẻ, hạt điều), đậu nành, lúa mì (gluten). Những thực phẩm này có thể gây phản ứng ngay lập tức hoặc sau một thời gian sử dụng. Mẹ cần thật cẩn thận khi lần đầu tiên cho bé thử các thực phẩm này và theo dõi phản ứng của bé trong 48 giờ đầu tiên.

3. Dấu hiệu bé bị dị ứng thực phẩm

Dị ứng thực phẩm có thể biểu hiện ở nhiều hệ cơ quan khác nhau.

3.1. Triệu chứng trên da

Nổi mẩn đỏ, phát ban, ngứa ngáy là dấu hiệu phổ biến nhất, thường xuất hiện ở vùng mặt, cổ, bụng hoặc toàn thân. Bé có thể bị sưng môi, lưỡi, mắt ngay sau khi ăn. Nếu bé bị dị ứng lâu dài với một loại thực phẩm, da có thể trở nên khô ráp, bong tróc, xuất hiện chàm (eczema).

3.2. Triệu chứng hô hấp

Bé có thể bị khó thở, thở khò khè, thở rít do sưng đường thở hoặc co thắt phế quản. Nếu bé ho nhiều ngay sau khi ăn hoặc có dấu hiệu nghẹt mũi, hắt hơi liên tục, mẹ hãy kiểm tra xem bé có ăn thực phẩm lạ nào không.

3.3. Triệu chứng tiêu hóa

Nếu bé bị buồn nôn, nôn ói ngay sau khi ăn thực phẩm gây dị ứng, hoặc tiêu chảy cấp, phân lỏng, có chất nhầy hoặc vệt máu, có thể bé đang bị dị ứng thực phẩm. Một số bé không tiêu chảy mà bị táo bón nghiêm trọng sau khi ăn thực phẩm không phù hợp.

3.4. Dấu hiệu nặng – sốc phản vệ

Đây là phản ứng nguy hiểm nhất của dị ứng thực phẩm, có thể đe dọa tính mạng của bé. Mẹ cần đưa bé đi cấp cứu ngay nếu thấy bé mặt tái xanh, môi tím tái, khó thở nghiêm trọng, thở gấp, tay chân lạnh, vã mồ hôi, lờ đờ, bất tỉnh.

4. Cách xử lý khi bé bị dị ứng thực phẩm

4.1. Nếu bé chỉ bị ngứa, nổi mẩn nhẹ

Dừng ngay thực phẩm gây dị ứng. Cho bé uống thêm nước hoặc sữa mẹ để giúp cơ thể đào thải chất gây dị ứng nhanh hơn. Dùng khăn lạnh hoặc tắm nước ấm nhẹ nhàng để làm dịu vùng da bị kích ứng.

4.2. Nếu bé có dấu hiệu tiêu hóa (nôn, tiêu chảy)

Đảm bảo bé không bị mất nước bằng cách cho bé bú nhiều hơn hoặc uống dung dịch bù nước (Oresol). Nếu tiêu chảy kéo dài hơn 24 giờ hoặc phân có máu, mẹ cần đưa bé đi khám.

4.3. Nếu bé có triệu chứng hô hấp

Giữ bé trong môi trường thông thoáng, tránh khói bụi. Nếu bé có tiền sử dị ứng nặng, bác sĩ có thể kê thuốc kháng histamin.

4.4. Nếu bé bị sốc phản vệ

Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức. Đặt bé nằm nghiêng để tránh tắc nghẽn đường thở. Nếu có sẵn bút tiêm Epinephrine (theo chỉ định của bác sĩ), mẹ hãy tiêm ngay vào bắp đùi của bé.

5. Cách phòng ngừa dị ứng thực phẩm cho bé

Giới thiệu thực phẩm mới từng chút một, mỗi lần chỉ thử một loại trong 3-5 ngày để theo dõi phản ứng. Không cho bé ăn thực phẩm dễ gây dị ứng trước 6 tháng tuổi (như sữa bò, trứng, hải sản, đậu phộng). Đọc kỹ nhãn thực phẩm, tránh cho bé ăn đồ ăn chứa thành phần gây dị ứng. Cho bé bú sữa mẹ càng lâu càng tốt, vì sữa mẹ giúp tăng cường hệ miễn dịch.

6. Kết luận

Dị ứng thực phẩm có thể gây ra những phản ứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm. Mẹ hãy theo dõi sát sao các dấu hiệu bất thường của bé khi thử thực phẩm mới. Nếu thấy bé có dấu hiệu dị ứng, mẹ cần ngừng ngay thực phẩm đó, theo dõi tình trạng của bé và đưa bé đi khám khi cần. Hy vọng bài viết này giúp mẹ có thêm kiến thức để bảo vệ bé yêu! Nếu mẹ có kinh nghiệm hay câu hỏi, đừng ngần ngại chia sẻ cùng Vân Anh nhé!